Siedemnaste spotkanie Zespołu Roboczego

XVII spotkanie Zespołu Roboczego ds. likwidacji uciążliwości zapachowych na terenie os. Monowice, os. Dwory-Kruki i Włosienicy w Oświęcimiu

17 czerwca 2021 r. odbyło się XVII spotkanie Zespołu Roboczego ds. likwidacji uciążliwości zapachowych. Ze względu na chęć zachowania bezpieczeństwa zdrowotnego członków Zespołu Roboczego, podobnie jak w poprzednich przypadkach, tak i tym razem spotkanie odbyło się w formule on-line [NAGRANIE SPOTKANIA DO POBRANIA PONIŻEJ].

Główny temat czerwcowego spotkania stanowiło omówienie raportu na temat stanu gleb w Oświęcimiu autorstwa prof. dr. hab. inż. Jacka Antonkiewicza z Uniwersytetu Rolniczego im. H. Kołłątaja w Krakowie [PEŁNY RAPORT DO POBRANIA PONIŻEJ]. Prezentowany raport został opracowany na wniosek strony społecznej zasiadającej w Zespole Roboczym oraz przy współfinansowaniu ze strony Urzędu Miasta Oświęcimia i Starostwa Oświęcimskiego. Analiza objęła zapoznanie się ze wskazanymi dokumentami (tj. Raportem o stanie środowiska w województwie małopolskim Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Krakowie z roku 2016 oraz badaniami wykonanymi na zlecenie Urzędu Miasta Oświęcim przy ul. Krasickiego w granicach działki ewidencyjnej 1998/53 z dn. 25.07.2019 r. oraz dokumentacją w zakresie oceny jakości powierzchni ziemi na działkach ewidencyjnych nr 1007/24 i 1069/82, wykonanej również na zlecenie Urzędu Miasta Oświęcim), a także analizę wyników w nich zawartych, opracowanie wniosków w oparciu o powyższe badania oraz zaproponowanie ewentualnych dalszych kroków w związku z wykonaniem kolejnych badań gleb w Oświęcimiu.

W swoich analizach prof. Antonkiewicz brał dodatkowo pod uwagę również „Monitoring Chemizu Gleb Ornych Polski, punkt pomiarowy nr 347″, gdzie zamieszczone wyniki zostały opracowane w Instytucie Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowego Instytutu Badawczego (IUNG-PIB) na zlecenie Głównego Inspektoratu Środowiska (GIOŚ).

Jednym z istotniejszych wniosków przedstawionych przez profesora Antonkiewicza, na podstawie raportu WIOŚ jest fakt, że na przestrzeni lat na terenie Oświęcimia wystąpiła znaczna redukcja pyłów pochodzących ze spalania paliw. Wyniki wskazują tu na wyraźną tendencję spadkową, o wartościach nawet powyżej 40%. Również wyniki uzyskane na podstawie monitoringu punktu pomiarowego 347 wskazują na to, że gleba w badanym obszarze nie nosi znamion wysokiej degradacji.

Nie występują przekroczenia w przypadku takich metali ciężkich jak kadm, cynk, ołów czy chrom. Odnotowane zostały jedynie niewielkie przekroczenia w przypadku niektórych węglowodorów wielopierścieniowych, zgodnie z analizą profesora Antonkiewicza mieszczą się one jednak w normach przyjętych dla gruntów przemysłowych i silnie zurbanizowanych. Zdaniem eksperta za ich obecność w glebie może odpowiadać przede wszystkim niska emisja z domowych źródeł spalania oraz zanieczyszczenia wydzielane przez transport drogowy. Raport wskazuje przy tym, że ogólnie gleby południowych części polski charakteryzują się większą zawartością pierwiastków metalicznych i związków organicznych, co wynika z większego uprzemysłowienia tej części kraju. Oświęcim nie odbiega pod tym względem od innych miejscowości, jak np. Kraków.

Zawartość styrenu w badanych glebach nie przekraczała norm, nawet jeśli badane grunty zaklasyfikowane byłyby jako gleby kategorii rolniczej. W opinii prof. Antonkiewicza styren nie przedostaje się do gleb z zakładów chemicznych.

Raport ekspercki obejmował również analizę wyników badań wody zastoiskowej. W tym wypadku nie odnotowano żadnych przekroczeń, a zawartość wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych mieściła się poniżej dopuszczalnych wartości. Profesor zwrócił również uwagę na fakt, iż wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne są zaliczane do związków mało mobilnych w glebie i trudno rozpuszczalnych w wodzie glebowej. Nie istnieje zatem duże ryzyko, by przenikały one w ten sposób do roślin. Przyjmuje się, że zawartość takich substancji w roślinach wynika z opadania pyłu zawierającego omawiane związki.

W przypadku badań ziemi na działkach ewidencyjnych nr 1007/24 i 1069/82 prof. Jacek Antonkiewicz wskazuje na istotny fakt – do roku 1949 prowadzona była na tym terenie działalność przemysłowa za sprawą Fabryki Sztucznych Nawozów i innych Przetworów Chemicznych „Agrochemia”. Po II wojnie światowej działała tutaj natomiast fabryka „Bacutil”, która zajmowała się utylizacją odpadów zwierzęcych poprzez przerabianie ich na paszę na zwierząt, żelatynę spożywczą i mydła kosmetyczne. W związku z powyższym Urząd Miasta zdecydował się na wykonanie dodatkowych badań gleby, w głębszych warstwach, które sięgają nawet do 2 metrów. Powyższe badania wykazały przekroczenie w przypadku zawartości arsenu, ołowiu, rtęci oraz węglowodorów. Jak podkreśla profesor, są to jednak wyniki odnotowane w głębszych warstwach gleby, wynikające prawdopodobnie z historycznych zanieczyszczeń terenu. W związku z tym, że są one zdeponowane głęboko, w ocenie autora raportu nie stanowią zagrożenia dla zdrowia człowieka.

Wśród rekomendacji wskazanych w raporcie znalazły się m.in.: rozpatrywanie pomiarów punktu 347 pod kątem zieleni miejskiej, a nie gruntów rolniczych, ze względu na jego lokalizację w mieście, mechaniczne oczyszczenie działki ewidencyjnej nr 1998/53 z zalegających tam opon, gruzu i innych materiałów czy wyrównanie działki 1007/24 i 1069/82, skąd warto usunąć również fundamenty po starych fabrykach. Dodatkowo w przypadku tych ostatnich terenów zdaniem profesora można spróbować poddać grunty tzw. remediacji. Proces ten polegałby na zasadzeniu głęboko korzeniącej się roślinności, która będzie w stanie pobierać z gleby odpowiednie pierwiastki.

W przypadku wszystkich omawianych terenów profesor Antonkiewicz wskazuje, że mogą być one wykorzystane np. do celów mieszkaniowych, rekreacyjnych, a nawet – jak w przypadku działki 1998/53 – w charakterze łąk i pastwisk. Zalecany jest przy tym ewentualny monitoring stanu gleby raz na 5 lat. Na podstawie punktowych przekroczeń dopuszczalnych zawartości omawianych zanieczyszczeń nie ma natomiast potrzeby rozszerzania zakresu badań chemicznych omawianych terenów.

Profesor Antonkiewicz zadeklarował przy tym możliwość pomocy przy ewentualnych badaniach gleby w innych punktach, w tym np. na konkretnych posesjach. Jak podkreśliła Poseł Dorota Niedziela, takie lokalizacje mogłyby być wybierane wspólnie ze stroną społeczną.

Ryszard Listwan, zastępca Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska,  podkreślił, że wyniki przedstawionych analiz pokrywają się z dotychczasowymi ocenami WIOŚ. W jego opinii jakość gleby w Oświęcimiu nie stanowi problemu, należy natomiast pochylić się nad jakością powietrza, zwłaszcza w sezonie grzewczym.

W drugiej części spotkania tradycyjnie omówiony został aktualny stan problemu uciążliwości zapachowych. Prezes Zarządu Miejsko-Przemysłowej Oczyszczalni Ścieków, Antoni Majcherczyk podkreślił, że liczba zgłoszeń nie odbiega od stanu obserwowanego w poprzednich latach [PREZENTACJA DO POBRANIA PONIŻEJ]. Prezes MPOŚ poddał w zastanowienie fakt, że w czerwcu cyklicznie zgłoszeń pojawia się więcej i być może w części związane jest to z rozpoczęciem prac rolniczych, co powoduje zwiększenie produkcji elementów biodegradowalnych. W połączeniu z rosnącymi temperaturami może to być jeden z dodatkowych powodów wzrostu liczby zgłoszeń. Zaznaczył przy tym, że osiągnięta została pewnego rodzaju stabilizacja w liczbie zgłoszeń, a ewentualne uciążliwości zapachowe, które się pojawiają, są krótkotrwałe.

Przedstawiciel Synthos, Sylwester Jachna potwierdził, że pozostaje w stałym kontakcie z przedstawicielami mieszkańców, którzy mogą potwierdzić skalę uciążliwości i długość ich trwania. W ostatnim okresie spośród zgłoszeń potwierdzone zostały tylko dwa, których odczuwalność trwała ok. 2 dwóch godzin, sama skala natężenia zapachu nie była jednak silna. Przedstawiciel Synthos zapewnił jednocześnie, że dotychczasowa współpraca z przedstawicielami strony społecznej będzie kontynuowana, aby rozpoznać źródła uciążliwości.

Nagranie ze spotkania

Raport – prof. dr hab. inż. Jacek Antonkiewicz

Załącznik nr 1 do Raportu

Załącznik nr 2 do Raportu

Prezentacja z liczbą zgłoszeń

Projekt i program Interhead.pl
Polityka Cookies